Moestuin

De directe aanleiding is het tv-programma Maarten’s Moestuin. We zien hem op zijn onverstoorbare manier heerlijk bezig met aardappeltjes, knolselderij, sla, slakken en een onstuitbare schimmelsoort, strooiend niet alleen met houtas maar ook met aforismen: “Het is een misverstand dat eten lekker moet zijn. Als het te lekker is, eet je er teveel van.” Hij bewees dat zelf bij zijn toetje van stoofpeertjes; hij voegde daar een dot kwark aan toe, en je zag hem verzaligd verder smikkelen-dat was niet goed, zei hij zelf. Wil je trouwens niet al te lekker eten en daardoor verantwoord op gewicht komen, dan is Maarten’s eigen Dovemansorendieet een aanrader.

Eerlijkheid

Begin jaren ‘70 las ik mijn eerste ’t Hart: Stenen voor een ransuil. Natuurlijk leende ik het bij Bibliotheek August Allebéplein, want geld voor boeken had ik niet-al mijn geld ging naar langspeelplaten die toen ontstellend duur waren. Een boek over een homoseksuele predikantenzoon in een kleine stad, die graag Bach speelde in de Groote Kerk-kortom niet bepaald een boek voor de doelgroep die ik toen was: een heteroseksuele popmuziekliefhebber uit de grote stad. Ik vond het prachtig, was getroffen door de zuivere toon, de oprechtheid. Daarmee durf ik Maarten nog steeds te kenschetsen, in zijn boeken tenminste want ik ken hem niet persoonlijk.#

Zowel in schrijfstijl als in onderwerpskeuze moet Maarten het hebben van eerlijkheid, oprechtheid .Dat kost hem geen moeite, want hij kent geen dubbele bodem, en hij heeft ook geen verborgen agenda. Je krijgt wat je leest en wat je leest is helder, duidelijk en meestal zeer geestig. Want humor heeft Maarten wel, al is het geen cabareteske humor. Al komt de beroemde scène in Een Vlucht Regenwulpen waarin de hoofdpersoon de ouderlingen uit het huis van zijn doodzieke moeder gooit, wel in de buurt van cabaret. Maar die voorstelling wordt gered door zijn oprechte woede...

Lezen, luisteren, musiceren

Hoewel Maarten en ik in veel opzichten van elkaar verschillen, komen we in afkomst overeen. Net niet van primitieve, maar dan toch zeker van laaggeschoolde ouders, met een hang naar weten,weten,weten. Het grootste verschil is Maarten’s veel grotere herseninhoud, want hij weet zo verschrikkelijk veel: biologie, ethologie, muziek, boeken, eten, tuinieren, travestie, feminisme. Daarnaast beschikt hij over een ongelooflijke verbeeldingskracht. Dat lijkt misschien niet zo omdat veel van zijn werk zich rond Maassluis afspeelt, maar dat is nu juist zijn kracht. Een auteur die zijn plek heeft gevonden kan die gebruiken om zijn fantasie aan het werk te zetten. Natuurlijk waarderen we een schrijver meestal vanwege zijn romans, het resultaat van die verbeeldingskracht, maar bij Maarten ’t Hart kunt u van veel meer genieten. Naast de eerder genoemde titels, is zelfs zijn wetenschappelijke verhandeling, Ratten heerlijk leesvoer. Hij kan nu eenmaal niet anders dan leesbaar schrijven, daarom zijn de essays als Ongewenste zeereis en Een havik boven Delft ook zo fijn. Het al dan niet feministische boek De vrouw bestaat niet eveneens.

Rust en regelmaat

Maarten ’t Hart is minder druk dan voorheen, toen hij hooggehakt en lippengestift door Leiden flaneerde (Geheime dame, Mensje van Keulen). Hartritmestoornissen veroordelen hem tot rust en regelmaat. Maar in zijn moestuin komt heel wat tot leven en daar maakt hij ons graag deelgenoot van. Onthaast u met Maarten’s Moestuin!

Leo Willemse.

PS Ik heb hem twee keer ontmoet, en twee keer ging het over de grote romancier Anthony Trollope, die ik door hem heb leren lezen. Lees Maarten over Trollope in De som van misverstanden, het lezen van boeken (1978), en begin daarna aan bijvoorbeeld Barchester Towers. Doe dat nou!