Je maakt iets, maar je weet van tevoren nog niet wat of hoe. Door te spelen met materialen en gereedschappen ontstaat er iets. Niet het eindproduct staat centraal, maar het proces. Hoe werkt dit? Wat gaat er mis? En wat kan ik daarvan leren? Dat is hoe tinkeren werkt. Het is een creatieve en laagdrempelige manier om kennis te maken met wetenschap en technologie, voor allerlei verschillende doelgroepen.

Van zelfportret tot abstracte kunst

Niet alle senioren zijn direct enthousiast als Inka van NEMO uitlegt dat we door middel van tinkeren een zelfportret gaan maken. 'Oh jeetje, wat moeilijk!' En: 'Ik ben helemaal niet creatief!'. Voorzichtig bekijken en bevoelen de deelnemers de materialen. Er ligt van alles klaar: van wasknijpers, wol, kralen en ballonnen tot elektronica, LED-lampjes en motortjes.

Dit zelfportret wordt namelijk niet getekend, geschilderd, geknipt of geplakt, maar neergelegd op papier. Juist door niets vast te plakken of te bevestigen, ontstaat er ruimte om te experimenteren en om gezichtsuitdrukkingen te veranderen of nieuwe materialen toe te voegen. En dat gaat soms gepaard met frustratie. Want ja, die wenkbrauwen van wol, die blijven dus niet liggen. En ook die ballonbuik krijgt maar niet de juiste vorm ('Die mag wel ietsje slanker…'). Maar langzaam maar zeker ontstaat er bij elke deelnemer iets; van een levensecht zelfportret tot meer abstracte kunst en zelfs een installatie, die met behulp van wasknijpers en elastiekjes de hoogte in gaat.

De wereld van woorden en wetenschap

Deze workshops in OBA Mercatorplein (16 mei) en OBA Reigersbos (30 mei) werden georganiseerd in het kader van TinkerLib: een Europees project waarbij de OBA en NEMO Science Museum zich samen met andere organisaties in Oostenrijk, Frankrijk, Italië en Servië inzetten om van informele leerorganisaties nog flexibelere, inclusievere en innovatievere leerplekken te maken. Per land werkt een organisatie uit ‘de wereld van woorden’ samen met een organisatie uit ‘de wereld van wetenschap’. In Nederland richten de OBA en NEMO zich op de doelgroep ouderen, om zo eenzaamheid te verminderen en sociale interactie te bevorderen.

De tinkerdidactiek is daar heel geschikt voor, zo vertelt Inka van NEMO. 'Tinkeren is een heel fijne en inclusieve manier om ook kwetsbare doelgroepen richting vaardigheden voor wetenschap en technologie te begeleiden. Je bent met techniek bezig zonder dat je het doorhebt. In tinkeractiviteiten wordt altijd gewerkt met materialen, techniek, kunst, ontwerpend leren en experimenteren.'

Bob Marley en Sijtje Boes

En wat vinden de senioren er zelf van? Voor Henk was het tinkeren even wennen. 'Ik werd wel overvallen. Ik heb altijd met mijn handen gewerkt, dan ga je eerst denken en dan pas doen. Nu moest ik meteen iets doen.' Greet heeft juist heel intuïtief vanuit het materiaal gewerkt. 'Je begint vanuit jezelf, je pakt dingen die je leuk vindt en ineens wordt het iets.' Wat vindt ze het mooist aan haar zelfportret? 'Mijn kleurige baard!'

Het portret van Ans is geïnspireerd door Sijtje Boes, een legendarische souvenirverkoopster uit Marken. Bij Annie was het juist Bob Marley die zijn gezicht liet zien: 'Ik ben begonnen met een stokje, wat kun je daar nu mee doen? Met een paar wasknijpers erbij werd het al snel een figuur en zo ben ik verder gegaan. En ineens was het Bob Marley!'

Zo zijn alle senioren samen bezig, met een verbindende activiteit, met creatief bezig zijn en met het leren van iets nieuws. Iets dat ze nog niet eerder hebben gedaan. Alhoewel, nieuw? Eén van de deelnemers in OBA Mercatorplein tinkerde in haar opleiding tot kinderverzorgster al. 'We kregen een bak met rommel en daar moesten we dan iets van maken.'