Stilte doorbroken
In de bibliotheek staan de boeken keurig gerangschikt op alfabet. De achternaam van de schrijver is hierbij leidend. Ik zal in de komende periode van elke letter van het alfabet een YA-boek lezen. Ik bespreek op deze plek dus 26 boeken. Deze keer de letter E, de E van Theo Engelen. Ik bespreek zijn boek 'Schimmen uit het Verleden'.
Als mensen iets gruwelijks hebben meegemaakt in hun leven, dan is de kans groot dat ze er de rest van hun leven over zwijgen. Ik heb in de loop der jaren veel boeken gelezen over gruwelijke periodes uit onze geschiedenis. Je kunt hierbij denken aan de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog, of de discriminatie van de zwarte inwoners in de zuidelijke staten van de V.S.
Als je hun verhalen leest, dan wordt er veel gezwegen. Mensen die een traumatische ervaring hebben meegemaakt kunnen deze diep wegstoppen en er tegen hun familie en vrienden lang (en soms zelfs altijd) over zwijgen. Het lijkt wel alsof hun pijn en verdriet niet onder woorden gebracht kunnen worden, alsof wat ze is aangedaan of overkomen zo ernstig is dat er geen woorden voor bestaan.
In Schimmen uit het Verleden kent hoofdpersoon Sander de traumatische geschiedenis van zijn vader niet. Die heeft in de Tweede Wereldoorlog iets meegemaakt waarover hij tegen iedereen zwijgt en blijft zwijgen.
Sander is niet blij met de verhuizing van zijn familie naar een saai huis aan de dijk langs een rivier. Hij mist de stad en zijn vrienden. Dat verandert als hij erachter komt dat het huis een belangrijke rol heeft gespeeld in een voorval dat in de Tweede Wereldoorlog heeft plaatsgehad. Dit voorval staat bij iedereen in het dorp in het geheugen gegrift en Sander ontdekt, door gesprekken met buurtgenoten, een dagboek en een bezoek aan een oorlogsmuseum, wat de gebeurtenis is. Wat Sander dan nog niet weet, is dat zijn vader bij deze belevenis is betrokken.
In een mooi opgebouwd verhaal, met terugblikken, flashbacks en interessante ontmoetingen, vertelt Theo Engelen jou het verhaal. Het is niet alleen een spannend verhaal om te lezen, maar ook een aangrijpend verhaal over hoe mensen omgaan met traumatische ervaringen.
Theo Engelen heeft boeken voor jongeren en voor volwassenen geschreven. Terwijl ik dit schrijf, lees ik zijn boek Marathon, een boek dat op de volwassenenafdeling staat. Een man loopt in een regenachtige stad zijn eerste marathon. Zijn lichaam doet pijn en zijn hoofd zit vol problemen. En die problemen, lees Schimmen uit het Verleden maar, raak je niet zomaar kwijt.
Martin Bootsma is leraar en teamleider op de Alan Turingschool in Amsterdam. Voor de OBA schrijft hij over Young Adultboeken, op zijn eigen blog Meesterlezer schrijft hij over boeken, onderwijs en het samenspel daartussen.