Prachtige zinnen uit een vooralsnog prachtig boek – ik zit er middenin. Want de Wadden spelen een belangrijke rol in mijn leven – en in dat van veel Nederlanders. Ze zijn dichtbij en toch ver, ze zijn exotisch en tegelijk vertrouwd, ze zijn rustig , en vaak ook vol , maar eenmaal aan de wandel , op de fiets of op het strand “zie je geen mens meer” . Het aantal boeken- over de Wadden is enorm: vooral fotoboeken, over de bijzondere flora en fauna, maar is qua romans en verhalen nog te overzien. Het eerste boekje dat ik er zelf over las, was een fotogidsje over Texel, gekocht tijdens het tweede of derde vakantiebezoek met mijn ouders aan Texel,1961 of 1962. Het staat nog in de caravan van mijn zus, die nog meer aan Texel verslingerd is dan ik. Het mooie van Deen’s boek-wat zal die man het trouwens moeilijk hebben na twee seizoenen Dokter Deen!- is dat het van de gebruikelijke ( en natuurlijk terechte) lyrische beschrijvingen van de Waddeneilanden afwijkt. Het is een geschiedenis zonder een jaartallenverhaal te zijn. Zoals bijna elk boek over de Wadden, begint het met zijn kennismaking met, ook dat nog, Vlieland. Iedereen –behalve echte bewoners als Kikkert, Cupido of Dros, leerde de eilanden kennen door een vakantie.

Lyrische momenten

De allermooiste lyrische Waddenboeken zijn de fotoboeken van Jan van de Kam, Op de grens van land en zee, portret van de Wadden, gelukkig in zwart/wit. Boeken om bij weg te dromen. Ga je fietsen of wandelen dan heb je eigenlijk geen gids nodig, want verdwalen is, uitgezonderd Texel, praktisch onmogelijk. Maar dan mis je wel de beschrijvingen van al die unieke natuurgebieden met hun bijzondere dieren en planten: Slufter, Stortemelk, Boschplaat, Oerd, Hon…Verder is de beschrijving van Texel door Jac.P.Thijsse, de eerste natuurschrijver van Nederland, nog steeds zeer aan te bevelen. Nu laten Koos Dijksterhuis en voorheen Henk van Halm mij genieten van hun natuurbelevenissen op respectievelijk Schiermonnikoog en Texel. Ik geniet dubbel als ik lees over hun geworstel met het weer, kleine tentjes die het bijna begeven of vergissingen wat de terugtocht vanaf het Willemsduin aangaat. Mijn lijden beperkt zich tot een lekke band op de Boschplaat, wind tegen in Polder De Eendracht en in 2006 een waddenwandeling vanuit Paesens (kan ook Moddergat geweest zijn).

Verhalen, romans, dagboeken, gedichten

Vanaf 1960 bezochten we Texel jaarlijks, voor kortere of langere perioden. Het was onthaasten, zonder het woord te kennen. Ook eindeloos veel gelezen. Daarvoor diende de bibliotheek van Den Burg – op de eilanden kun je altijd een toeristenabonnement regelen. Maar ook uit de privébibliotheek van een evangeliserend echtpaar, de op Texel wereldberoemde Tante Paula en Oom Jan die al 50 jaar camping en strand afstruinen met hun opgewekte liedjes en verhalen uit de Bijbel. Maar verhalen over Texel, nee die waren er niet veel. Ja, een kinderboek over de opstand der Georgiërs, van Piet van As, Van Texel begon de victorie. Misschien heb ik niet goed genoeg gezocht. Maar wat vond ik het mooi om in het desolate boek van Anton Koolhaas, De hond in het lege huis, “mijn” eiland te herkennen. Wat deed het me een genoegen om Jan Wolkers -lyrisch en plastisch!- te lezen over Texel, waar hij vanaf de jaren ’70 woonde. Nog steeds kun je door hem gesigneerde boeken kopen in de boekhandel in Den Burg. En, misschien het mooist : Nico Dros, geboren op Texel, uitstekende auteur, die ook over zijn eigen eiland schrijft: de historische roman Noorderburen, het zand stuift je om de oren. Of: Oorlogsparadijs en De sprekende slang, de titels zeggen al veel over de onderwerpen. Ik kan Oosterend nooit meer binnenfietsen zonder aan zijn boekje Een bijbeldriftig dorp te denken.

De andere eilanden verdienen ook een Boekenblog, want wat heeft Vonne van der Meer Vlieland niet prachtig bedacht met haar trilogie over het huisje Duinroos, zoals haar echtgenoot , PC Hooftprijswinnaar2014 Willem Jan Otten dat deed in dichtbundels als Eindaugustuswind. Wanneer leveren al die Oerolfestivals en andere zomeruitspattingen op Terschelling nu eens de romans op waar ik naar uitkijk? Gelukkig hebben we al twee unieke stukken over leven op Rottum, van Jan Wolkers en Godfried Bomans. Zelden twee boeken gelezen over dezelfde belevenis die zo van elkaar afwijken.

Kortom: zomerbestemming, zomerboeken- de Waddeneilanden leveren meer dan genoeg zand, eh: stof.

Leo Willemse