Na haar optreden in het legendarische tv-programma Zomergasten (4 augustus) begon ik aan Uit het paradijs (1997), een roman die zich begin jaren 90 afspeelt. Het was bij het motto dat het verhaal voorafgaat, meteen raak : “Nothing can take the past away: the past grows gradually around one like a placenta for dying.” (John Berger) . Het verhaal moet dan nog beginnen! Eenmaal begonnen kom je als lezer in een maalstroom terecht, met als terugkerend motief het niet los kunnen komen van je soms zelfs onbekende geschiedenis.. Een zinderend boek, spelend in een milieu van rijkgeworden rubberplanters in Belgisch Congo, met ingewikkelde familieverhoudingen die met duivels plezier door Noordervliet beetje bij beetje worden prijsgegeven. Hans Warren, naast dichter ook 50 jaar lang recensent bij de Provinciale Zeeuwse Courant, schreef: Noordervliet heeft er duidelijk plezier in dat ze de vrouwelijke keurigheid helemaal kan laten varen. Ze heeft al vaak laten merken liever een stevige kwast dan een fijn penseeltje te hanteren. Vermomd als man laat ze zich gaan in woest proza als: “met mijn ejaculatie in de schoot van Coco spuwde ik de hele familie Vervaecke in het gelaat.”. Hans Warren was in de jaren daarvoor overgegaan tot het publiceren van zijn niets verhullende (en fenomenale) Geheime Dagboeken, en vond het prachtig dat hij een vrouwelijke tegenhanger had gevonden. En dan koos zij ook nog eens voor een mannelijke hoofdpersoon!

Na lezing van dit heerlijke boek dacht ik voor de zoveelste keer: waarom hijgen we toch allemaal achter gehypede boeken als de Grijze Tinten aan, terwijl we zelf vrouwen hebben die veel spannender en erotischer kunnen schrijven. Noordervliet bewijst het, en van Lydia Rood wist ik het al. Zelfs Heleen van Royen stijgt ver boven James uit. Maar dit geheel terzijde.

Moderne Haasse ?

Noordervliet is voor mij ook een moderne uitgave van Hella S.Haasse. Gefascineerd door het verleden, maar ook verhulde zelfonderzoeken in eigentijdse romans. Haasse blijft altijd keurig formuleren, maar is daarom niet minder openhartig!; lees De Ingewijden, of De Meermin Noordervliet gaat verder: steviger, ongepolijster, met een spervuur aan beelden en vergelijkingen. Misschien kon Haasse nog beter nieuwe vormen van schrijven bedenken, denk aan Heren van de thee of het boek over Joan-Derk van der Capellen, Schaduwbeeld of het geheim van Appeltern.-Noordervliet kiest of voor een roman, of voor non-fictie, en is daarbinnen dan wel heel origineel.

Zomergast

Noordervliet kreeg als kritiek op haar optreden bij Zomergasten te horen dat ze zo keurig was. Die mensen moeten maar eens een boek van haar lezen. Ik denk dat luisteren en kijken met Noordervliet een voorrecht was: zoveel kennis, eruditie en dat drie uur lang, geweldig!

Nelleke Noordervliet debuteerde op 42-jarige leeftijd, betrekkelijk laat. Maar toen Tine, haar gefictionaliseerde biografie van Multatuli eerste vrouw succesvol was, kwam er een stroom aan boeken los. Ik las, met heel veel plezier en bewondering, Millemorti- spelend in een Alpendorp dat getroffen wordt door een modderstroom. Vergelijkbaar met Tot waar zal ik je brengen van Anton Koolhaas, ook even dramatisch van opzet. Het oog van de engel volgde; daarin worden we meegenomen in de draaikolken van de Franse Revolutie, met een sterke vrouw in de hoofdrol, die ook nog eens hartveroverend loenst. Kijkt u nu eens goed naar een foto van de mooie, sterke vrouw Nelleke Noordervliet! Het kan dus best, autobiografisch schrijven in een historische roman.

Leo Willemse

Leo Willemse is bibliothecaris bij de OBA en schrijft bijna wekelijks een Boekenblog voor www.oba.nl. Iedere week bespreekt hij het Boekenblog bij Radio AmsterdamFM Kunst & Cultuur op Vrijdag, rond 15.45.