Buitenstaanders
In de bibliotheek staan de boeken keurig gerangschikt op alfabet. De achternaam van de schrijver is hierbij leidend. Ik zal in de komende periode van elke letter van het alfabet een YA-boek lezen. Ik bespreek op deze plek dus 26 boeken. Deze keer de letter B. De B van Thea Beckman (en een beetje van Pat van Beirs). Het boek dat ik bespreek heet 'Hasse Simonsdochter'.
Ik ben dol op historische romans, maar goede moet je met een lampje zoeken. Dit jaar won Bianca Mastenbroek de Thea Beckman-prijs voor haar boek Hendrick, de Hollandsche indiaan. De Thea Beckman-prijs wordt jaarlijks uitgereikt en bekroont de beste historische jeugdroman van het jaar. Mastenbroek nu, vertelde laatst in een tweet dat het schrijven van een historisch boek lingewikkeld is: “Altijd zo lastig met een historische roman: het evenwicht vinden tussen wat geschiedkundig belangrijk was, en wat nou eigenlijk belangrijk is voor het verhaal.”
Ik ben niet zo dol op historische romans waarin schrijvers veel willen vertellen over de periode waarin het verhaal speelt. Ze laten figuren in hun boek van alles en nog wat uitleggen en dat vind ik storend. Misschien komt dit omdat ik al vrij veel weet over een historische periode. Maar ik denk ook dat ik er niet dol op ben omdat die uitleg het verhaal afremt. Je kent dat wel. Zit je net lekker in het verhaal en dan trapt de schrijver op de rem door jou een geschiedenisles te geven.
Bij Thea Beckman gebeurt dat niet al te vaak. Niet al haar historische romans zijn even goed, maar de meeste zijn erg prettig om te lezen. Hasse Simonsdochter vind ik misschien wel haar beste. Leuk is dat hij op de leeslijst van 12-15 jaar staat en dat de OBA flink wat exemplaren van dit boek in bezit heeft.
Een van de redenen waarom ik Hasse Simonsdochter zo goed vind, heeft te maken met het feit dat tegen de historische achtergrond van de Hoekse en Kabeljauwse twisten – een complex stukje geschiedenis van Nederland – Beckman laat zien hoe je als mens kunt worstelen met de keuze tussen goed en kwaad. Dat is een universeel thema en vind je in heel boeken terug. Als je dat herkent en weet dat dit leidend is in het boek, dan heb je denk ik meer oog voor de wijze waarop Hasse door Thea Beckman wordt neergezet. Ze is een zelfstandige en zelfbewuste vrouw en een buitenstaander. Ook dat zie je terug in veel (historische) romans. De boeken van Rob Ruggenberg puilen uit van buitenstaanders (Nunok!) en ook de boeken van Pat van Beirs (Jonkvrouw, Zigeunerbloed) hebben een buitenstaander als hoofdpersoon.
Eigenlijk zou je Hasse Simonsdochter eens moeten vergelijken met Zigeunerbloed. Wie van de twee schrijvers weet het best om te gaan met, zoals Mastenbroek het omschrijft, de spanning tussen wat historisch belangrijk is en wat van belang is voor het verhaal?
Martin Bootsma is leraar en teamleider op de Alan Turingschool in Amsterdam. Voor de OBA schrijft hij over Young Adultboeken, op zijn eigen blog Meesterlezer schrijft hij over boeken, onderwijs en het samenspel daartussen.