Tiger, waarschijnlijk de cyperse kat, die ze vasthoudt op het schilderij van haar hand dat de hoes siert, maar ongetwijfeld overdrachtelijk bedoeld. Aangrijpend nummer, Man from Mars. Houd niet van generaliserende indelingen als ‘mannen van Mars’& ‘vrouwen van Venus’, maar dit is eigenlijk wél zo veelzeggend dat Joni het karakter van een ‘marsman’ niet eens meer uit hoeft te leggen. Iedereen kent de stereotypen. Tekst, muziek, zang in de Man from Mars naakt en nietsontziend eerlijk zoals Joni altijd is. Toch minstens één kleine ‘boo-hoo’ per dag glimpt Joni-humor toch even door de ellende. Over, voorbij, klaar omdat de man ‘van Mars’ te ver ging. Leegte, verdriet, geen centraal punt meer in het leven. U kent het wel.Het was niet de eerste en zeker niet de laatste song van Joni Mitchell, die voorbijkwam op 106.8 bandbreedte. Zij is, net als Nina Simone en Bob Dylan, een constante in mijn programmering. Als we mogen stellen dat Bob Dylan #1 mannelijke songsmit is, is zij zijn absolute #1 vrouwelijke tegenhanger.

Joni Mitchell

Ik kan wel een krat van jou op

De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik aanvankelijk helemaal niet zo van Joni Mitchell hield. Die wiebelende stem. De jodelige hoge uithalen. Beetje veel hoity toity artyfarty gedoe. Van haar houden kwam toen ik Blue herontdekte. Toen haar stem wat lager zakte door het roken. Toen zij niet meer de geïdealiseerde hot hippie mama van Laurel Canyon was.Toen ik inzag dat zij, wars van pretenties, wist wat ze waard was en daar geen concessies aan deed. Geen mens van water bij de wijn. Volle, koppige, goede wijn en daar een krat van, dat is Joni. Dan is het op en klaar. Wat er was was goed en dat was het. "if you hold sand too tightly in your hand it will run through your fingers." zond ze naar Graham Nash. Joni heeft karaktereigenschappen die een “Man from Mars” niet zouden misstaan. Big yellow taxi haar eerste hit, die was leuk. Je moet wel van steen zijn om zo’n charmant liedje te kunnen weerstaan shoooo pah pah pah pah. Trees in a museum rijmde op you gotta pay just to see ’em. Birds & bees op please en de in het latere leven helaas zo vaak toepasbare regel “You don’t know what you got till it’s gone” hoorde ik van haar het eerst. Haar giechel aan het eind was de kers op de slagroom op de cake: het in een vrolijk meisjesliedje verstopte milieuprotest.

Who is who in music

Zij leek uiterlijk ook nog eens enorm op mijn beste en liefste vriendin door haar door boven-voorbijt geprononceerde mond, het sluike toen nog donkerbruine haar in middenscheiding, het kleine wipneusje en de blauwe oogjes vol humor- dat maakte van haar houden nog makkelijker. Net als mijn vriendin bleek Joni een bijzonder eigengereide dame, die compromisloos haar eigen weg koos. Haar eigen muziek produceerde. Haar eigen platenhoezen ontwierp. En uiteindelijk, kotsmisselijk van muziekbusinesspraktijken, deze haar rug toekeerde, zich terugtrok op het platteland om te schilderen en weer een menswaardiger leven te hebben.Haar onderzoekende natuur bracht haar in een weidser landschap dan dat van pop alleen, haar muziekstructuren werden complexer evenals haar teksten. Zij moest in versneld tempo volwassen worden om zich staande te kunnen houden in de door hippe macho’s gedomineerde muziekindustrie van Los Angeles. De relaties die zij ont- en afwikkelde lezen als een Who is who in popmusic van die tijd. James Taylor, Leonard Cohen, Jackson Browne en alle mannen van de popgroep Crosby, Stills, Nash & Young- minus Stills, die bleek te onaangenaam als mens. Etcetera. Zijzelf bleek ook niet de gemakkelijkste:

I wish I had a real good pal,
Someone I could stand to listen to.
I don't care - a guy, a gal,
Just someone who could stand me too.
If I was nicer, less astute,
Less compelled to spew the truth...
For truth is seldom soft and sweet…

Schilder, ontspoord

Ze vindt zelf dat ze een ontspoord schilder is, ontspoord in de muziek. Haar schilderkunst is haar natuurlijke expressievorm. Muziek een goede tweede. Niet in mijn beleving. Haar schilderkunst is mooi maar hakt er niet in zoals haar teksten gecombineerd met haar muziek wel doen. Haar getoonzette ervaringen treffen telkenmale recht in de ziel. Het klinkt pathetisch maar een brok in de keel is eerder regel dan uitzondering als ik een lied hoor van haar dat ik nog niet kende. Dat heb ik absoluut niet bij haar schilderkunst- hoe mooi, expressief en elegant ook, is die toch “gewoner”. Aangenamer dat wel. De dolverliefde lyriek van A case of you, de kille eenzaamheid van wurgende, verplicht beantwoorden aan andermans verwachtingen in The River, verdrietig, spijtig maar niet beschaamd in Little green over haar dochter die ze wegens ongetrouwd zijn, zonder baan dus zich in bittere armoede bevindend, voor adoptie op moest geven. Dat was toch andere koek. Altijd intens, hartstochtelijk en uniek, Joni Mitchell, haar eigen pad banend, desnoods met een hakmes. In haar eentje omdat anderen haar niet kunnen of willen volgen; omdat zij anderen niet lang om zich heen kan velen, omdat ze wars is van huichelarij en valse noten van welk soort dan ook.